Męczący kaszel – skąd się bierze i o czym świadczy?

Kaszel to naturalny, fizjologiczny mechanizm obronny naszego organizmu, który pomaga oczyścić drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny, płynów, ciał obcych.

---

Kaszel powstaje na skutek podrożenia zakończeń czuciowych błony śluzowej dróg oddechowych. Efektem tego działania jest nagłe wyrzucenie powietrza z płuc i dróg oddechowych. Bardzo często zapominamy o tym, ze kaszel nie jest jednostką chorobową, a jedynie objawem np. infekcji i stanów zapalnych dróg oddechowych, chociaż może mieć również podłoże nieinfekcyjne spowodowane czynnikami fizycznymi lub chemicznymi np. smog, pył, gazy, dym papierosowy).

Skąd się bierze kaszel?

Kaszel może być wywołany na przykład przez: infekcje wirusowe i bakteryjne (np. ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli). Dodatkowymi objawami towarzyszącymi tej jednostce chorobowej są: katar, ból gardła, gorączka, ogólne złe samopoczucie. Innym czynnikiem wywołującym kaszel jest zapalenie zatok z towarzyszącym charakterystycznym ściekaniem wydzieliny śluzowej po tylnej ścianie gardła, jak również :zapalenie płuc, astma, czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP). Do nieinfekcyjnych przyczyn kaszlu zaliczamy: smog, palenie papierosów, obecność ciała obcego, czy refluks żołądkowo – przełykowy.

Jakie są rodzaje kaszlu i co one oznaczają?

Przed rozpoczęciem leczenia w pierwszej kolejności należy ustalić charakter kaszlu. Czy jest to kaszel suchy czy mokry? Podział ten jest szczególnie ważny ze względu na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Kaszel dzielimy na suchy i mokry inaczej zwany produktywnym.

Jakie są podobieństwa i różnicie między nimi? Kaszel suchy cechuje się „drapaniem” i „łaskotaniem” w gardle, co powoduje ciągły odruch kaszlowy. Jest to objaw wyjątkowo męczący zwłaszcza w nocy, kiedy utrudnia zasypianie i spokojny sen. Często kaszel suchy pojawia się na początku infekcji, zmieniając się w kaszel mokry wraz z upływem jej trwania. Kaszel mokry (produktywny) to nic innego jak odkrztuszanie gęstej, zalegającej wydzieliny w naszych drogach oddechowych. Gęsty, lepki śluz, inaczej zwany też plwociną, powstały w drogach oddechowych to skutek rozwoju zakażenia.

Czy kaszel sam ustąpi? Jak leczyć nasilający się kaszel, jak poradzić sobie z mokrym kaszlem, jakie leki pomagają na kaszel suchy i drapanie w gardle?

W momencie pojawienia się męczącego kaszlu, nie ma co liczyć na to, że kaszel sam ustąp. Jak więc leczyć nasilający się kaszel?

Tak jak wspomniano powyżej, pierwszą rzeczą jaką należy zrobić to rozróżnić rodzaj kaszlu (suchy czy mokry) w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia. W łagodzeniu kaszlu nieproduktywnego oprócz stosowania środków farmakologicznych produkt leczniczy hamujące odruch kaszlowy można stosować niefarmakologiczne środki takie jak inhalacje solą fizjologiczną czy olejki eteryczne wcierane w klatkę piersiową na 30 minut przed snem co pozwoli złagodzić epizody kaszlu. Bardzo ważne jest również wyeliminowanie czynnika powodującego kaszel (np. zanieczyszczone powietrze przez smog czy dym papierosowy).

W przypadku uporczywego kaszlu mokrego (produktywnego) należy zastosować leki, które pomogą rozrzedzić i odkrztusić zalegającą wydzielinę. Ze względu na mechanizm działania, wyróżnia się leki (1):

• sekrolityczne (wykrztuśne) – pomagają usunąć zalegającą wydzielinę w skutek zwiększenia jej nawodnienia i objętości.
• mukoregulatory – normalizują wydzielanie śluzu.
• mukolityki – zmniejszają lepkość wydzieliny, dzięki czemu ułatwione jest jej odkrztuszanie.
• mukokinetyki – pobudzają ruch rzęsek, dzięki czemu wydzielina jest przesuwana do góry i łatwiej ją odkrztusić.

Pamiętaj, że w trakcie trwania kaszlu mokrego należy spożywać zwiększoną ilość płynów, co zapewni dodatkowe nawodnienie organizmu i pomoże ”oderwać wydzielinę” zalegającą w drogach oddechowych.

---

Bibliografia

1. Doniec Z. Rekomendacje postępowania diagnostyczno- terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ. Wytyczne dla POZ, Lekarz POZ: 2016:4:305-321.